UYARI!
Birazdan öğreneceğin denklem negatif kullanıldığında tüm ilişkileri yok etme gücüne sahiptir. Pozitif yönde kullanıldığında ise ilişkileri büyütme, güçlendirme özelliği taşımaktadır. Ne şekilde kullanılacağı taraflar tarafından belirlenmektedir. Bilgisiz ellerde ise genel olarak negatif olarak kullanıldığı gözlenmiştir. Lütfen çevrenizdeki kişileri denklemden haberdar edin ve pozitif kullanımını öğretin.
İki farklı kişinin iletişimde olduğu her alanda bir ilişkiden söz etmek mümkündür. Hayatımızda yoğun olarak maruz kaldığımız ilişkiler ise ebeveyn-çocuk, eşler, sevgililer, yönetici-çalışan arasındakilerdir. Bu ikili ilişkilerdeki iletişim modelleri iki tarafın hayatları boyunca öğrendikleri, deneyimledikleri iletişim modellerinin karışımı gibidir.
Taraflar kendi karışımlarını ilişkiye getirir ve oluşan etkileşim sonucunda ise kendine özgü bir iletişim şekli çıkar.
Bu ilişki modellerinin kendine özgü bir şekli olsada kendi içinde belirli benzer örüntüler taşırlar. Son dönemlerde sıklıkla ilişkileri çıkılmaz bir noktaya getiren yanlış denklik modellerinin kullanıldığına şahit oluyorum. Bu denkliklerin sıklıkla kullanılması ilişkileri bitirecek kadar güçlüdür.
Peki nedir bu yanlış denklik modeli?
Mühendis insanın kurgusu tabiki matematik içermeli yoksa olmaz 🙂
Önce tanımlama ile başlayalım; denklik nedir?
UYARI! Matematik sevmeyenler alt paragrafı geçebilirler.
Boş olmayan bir A kümesi üzerinde tanımlı bir β bağıntısı verilsin. Bu β bağıntısının yansıma, simetri ve geçişme özelikleri varsa, β bağıntısına A kümesi üzerinde bir denklik bağıntısı denir. β bağıntısı, A kümesinde bir denklik bağıntısı olsun. (a, b) ∈ β ise a ve b elemanları β bağıntısının denklik bağıntısına göre, birbirine denktir denir. a ≡ b şeklinde gösterilir.
Denkliği tanımladığımıza göre devam edebiliriz. 🙂 Peki yanlış denklik kurulması ne demek ve ne nasıl olur?
Yanlış denklik, denk olmayan iki önermenin aynı cümlede kullanılması ile olur.
Biliyorum biraz karışık oldu örnekleri okuyunca her şey berrak bir hale gelecek.
Örnekler:
- Bütün gün neler yaptığını bana anlatmıyor demek ki bana değer vermiyor.
- Anlattıklarımı hatırlamıyor demek ki beni önemsemiyor.
- Bana bir çiçek bile almadı, demek ki beni sevmiyor.
- Odasını hiç toplamıyor, bu çocuk başarılı olamayacak.
- Üniversite okumazsa mutlu falan olamaz.
Örnekleri daha uzatabilirim.
Peki bu denklik cümleleri neden yanlış ve yok etme özelliğine sahip?
Çünkü;
- Anlatmamak bir değer ölçüsü değildir.
- Hatırlamamak bir önemseme ölçüsü değildir.
- Çiçek almamak bir sevgi ölçüsü değildir.
- Odasını toplamama başarı ölçüsü değildir.
- Üniversite okuma mutluluk ölçüsü değildir.
“Bir dakika olur mu öyle, bunlarla ölçmeyeceksem neyle ölçeceğim” dediğini duyar gibiyim.
Bak biri elma diğeri armut. Biri eylem diğeri duygu, düşünce. Biri fiziki bir durum diğeri zihinsel bir durum. Birini diğeri ile ölçemezsin.
Peki bu durum neden kaynaklanıyor?
Davranış görülebilirdir ama hisler, niyet görülemez. Zihin bir çıkarım yapmak için davranışları referans alma eğilimdedir. Davranışların çıktısından niyet ölçersen ve bunu negatif bir şekilde yaparsan sonuçları ilişki için negatif olur.
Bu ikisini denk olarak görürsen yanlış bir denklik kurgulamış olursun ve seni garanti ediyorum ilişkilerin bozulur. Çünkü zihin gördüğü davranışın arkasında olan niyet için kendi hikayesini yazar ve sonra bu hikayeye inanır. Negatif bir hikaye çok doğaldır ki negatif bir sonuçla sonuçlanır. Sen bir hikaye yazmış, buna inanmış ve bundan dolayı bir şeyler hissetmeye başlamışsındır. Çoğu zaman karşındaki kişinin bundan haberi bile olmaz, haberinin olması bile bu bağlantı denkliğinin yanlış olması durumunda ilişki negatif etkilenir.
Davranış her zaman niyeti içermez.
Bir davranıştan niyet çıkarırsan ve bu negatif olursa, seni garanti ederim o ilişkiyi yakın bir zamanda bitirirsin. Bitirdiğinde ise aklında şöyle bir düşünce olur, “Beni sevmiyordu”.
Peki sorunu söyledik çözümü vermemek olur mu? Tabi ki olmaz.
- Öncelikle bu tarz cümleleri kurduğunu farketmen gerekli. Bu düşünce formunda da olabilir, sözlü de olabilir.
- Ne demiştik bu iki cümle denk değil. O zaman ne yapıyoruz ikiye ayırıyoruz. Yani;
Bütün gün bana neler yaptığını anlatmıyor. Bana değer vermiyor.
3. Şimdi bu iki cümle arasında nasıl bir bağlantı kuruyorsun? Sana bunu hissettiren ne? Burada yanıtlar sende. Kendini ve karşıdakini yargılamadan sorunun cevabını araman gerekmekte. Burada kendine koçluk yapman gerekecek.
4. Bu denkliği kurmanın altında nasıl bir ihtiyacın yatıyor?
ve son olarak
5. Farkettiklerini açık bir diller karşındakiyle paylaş.
Bu arada bu denkliği pozitif kurmanda bir sakınca yok. 🙂 En başta bahsettiğim gibi bu durum ilişkileri pozitif yönde etkiler.
Emre Peker